1940'ların Hollywood'unda unutulan bir Türk: Turhan Bey
1940’ların Hollywood’unda popüler bir aktördü. Nazik, yakışıklı, buğulu sesiyle aranan bir kişilikti. Dominik asıllı Maria Montez ve Hintli Sabu gibi dönemin egzotik artistleriyle rol paylaşmıştı. 2. Dünya Savaşı yıllarının sinemasında adı geçen bir yıldızdı. 30 Mart 1922’de Viyana’da doğdu. Babası, Türkiye’nin Viyana Büyükelçiliği‘nde askeri ateşe olarak görev yapıyordu. Çekoslovak Yahudi’si annesi sanayici bir iş kadınıydı. Çocuklarına Turhan Gilbert Selahattin Sahultavy adını verdiler. 1938’de, Hitlerin Avusturya’yı işgal ettiği günlerde anne ve babası boşanmış, annesi, oğlunu alarak Amerika’ya iltica etmişti. Zor geçen günlerin ardından Batı’ya, Los Angeles’e yerleştiler. Ünlü bir matematikçi olan dayısı, Alman asıllı bilim adamı Albert Einstein’in çalışma arkadaşıydı. Amerika’ya ayak bastığı delikanlılık çağında ilk tanıdığı kişi olmuştu Einstein. Dostlukları uzun yıllar sürecekti. Kaliforniya’da Ben Bard’s Drama Okulu’na devam ederken bir yandan da İngilizcesini ilerletiyordu. Sonraki yıllarda Warner Bros şirketiyle tanışacak ve 1941 yılında “Türk Lokumu” adıyla sinemaya adım atacaktı. Turhan Bey adı, kısa sürede ünlenecekti… The Mummy's Tomb / Mumyanın Mezarı, 1942. The Adventures of Smilin' Jack / Güleryüzlü Jack’ın Maceraları, 1943. Night in Paradise / Cennette bir gece, 1946. The Amazing Mr. X / Şaşırtıcı Mr.X, 1948 en çok izlenen filmleri arasında yer aldı. Hollywood’un gözde aktristi Lana Turner 21 Ağustos 1944’de 2. defa evlendiği Stephen Crane’den boşandığında güzel yıldızın sayısız sevgilileri arasına adını yazdırdı. Artık daha da ünlüydü. Güzelliği dillere destan bir sarışının sevgilisiydi. Lana ise, 8 kez evlenip ayrılmış, pek çok sevgili edinmiş, gangster Johnny Stompanato ile adı çıkmış bir Hollywood yıldızıydı. Alkolizmle mücadele ediyordu. Turhan Bey Lana’nın bu geçmişine rağmen onunla evlenmek istedi, ama annesi, bu evliliğe karşı çıktı. Şaşkın ve çaresizdi… 23 Şubat 1945’de Türkiye Almanya’ya savaş ilan edince, Fort Mac Arthur’da orduya yazıldı. 23 yaşında Lana’ya ve film dünyasına veda etti. Santa Hava Kuvvetleri Karargâhında ve Fort Roberts Carmen’de 18 ay Amerikan ordusuna hizmet verdi. Sinema dünyası onu arıyordu… 1953 yapımı Prisoners of the Casbah / Casbah Mahkumları filminde Ahmet rolüyle yer almış, 1948 yılı yapımı Adventures of Casanova / Casanova’nın Maceraları filminde Lorenzo rolüyle genç kızların kalbini çalmıştı. Askerliğin ardından Universal Film’in önerdiği rolü reddederek Hollywood dünyasından uzaklaştı. Viyana’ya döndü. Fotoğrafçılığa adım attı. Arkeolojik yerlere gidiyor, resimliyordu. Başarılı da oluyordu. Bu arada Salzburg’daki Marionette Tiyatrosu’nda sahnelenen birkaç oyunun yönetmenliğini de yaptı. Los Angeles’e sık sık yaptığı ziyaretlerinin sonuncusunda, 1993’te beyaz perdeye yeniden döndü. “The Skateboard Kıd II (1995)” ve “Babylon 5 (1995-1998)” adlı TV dizisinde oynadı. Hollywood yaşamında toplam 38 film, 5 dizide rol aldı. 30 Eylül 2012’de, 92 yaşında yakalandığı Parkinson hastalığına yenilerek doğduğu yerde, Viyana’da hayata veda etti. Cenazesi vasiyeti üzerine yakıldı, külleri annesinin mezarının üzerine serpildi. Turhan Bey, hiç evlenmedi, Türkiye’yi de hiç görmedi. Selim Esen
Gerçekedebiyat.com
Yazar Hakkında
Gazeteci-Yazar. 8 Mayıs 1943'te Ankara’da doğdu. Ankara Koleji ve Ekonomi Fakültesi mezunu. Kitle İletişimi üzerine lisansüstü bilim uzmanlığı (master) diploması sahibi. 1966 yılında TRT Kurumuna girdi. Önce Dış Haberler Müdürlüğü’nde sonra Haber Dairesi Başkanlığında Muhabir kadrosuna atandı. 1980 yılına kadar bu dairede muhabir ve müdür yardımcısı olarak görev yaptı. Çok sayıda yurtiçi olayı yerinde izledi. Televizyon haber programları üretti. Yüz’ü aşkın açık oturumlarda haberci-teknik yönetmen olarak görev yaptı. Yurt içinden yurt dışına ve yurt dışından yurt içine haber naklen yayınlarını gerçekleştirdi. 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı’nı TRT Muhabiri olarak izledi. Radyo ve Televizyonda harekât süresince savaş izlenimlerini aktardı. Bir kamu kuruluşu çalışanı olarak “Savaş Muhabiri” unvanını kazanan 15 gazeteciden birisidir. “Gazi”lik unvanı ile ödüllendirildi. Kıbrıs Barış Harekâtı’yla ilgili olarak gazete ve dergilerde yazıları yayımlandı. TRT Kurumu adına bir haberci olarak birçok kurs, seminer ve uluslar arası toplantılara katıldı. Anadolu Üniversitesi BYYO’da “Radyo-TV Haberciliği” ve “TV. Yapım Tekniği” konularında ders verdi. Gazi Üniversitesi BYYO’da konuk öğretim görevlisi olarak “Habercilik” konusunda dizi konferanslar verdi. 1989 yılında Radyo ve Televizyon Yüksek Kurulu’na atandı. Anadolu Ajansı’nda Görüntülü Haber ve Yapım Merkezi’nin kurulması ve işletilmesinden sorumlu Başkan kadrosuna atandı. Anadolu Ajansı’nın 72 yıl sonra ilk kez 24 Ağustos 1992 tarihinde Başbakan Süleyman Demirel’in 10. basın toplantısını görüntüleyerek elektronik medyaya girmesini sağladı. Özel TV. Kuruluşlarına rutin haber hizmeti vermek ve kamu kuruluşlarının kamera gereksinimlerini karşılamak amacıyla kurulan Anadolu Ajansı Görüntülü Haber ve Yapım Dairesi Başkanlığı ilk yurtdışı görüntü yayınını onun yönetiminde 19.01.1993 günü Suriye’nin başkenti Şam’dan yapıldı. Kurucu üyesi olduğu ve Genel Başkanlığını yürüttüğü Türkiye Gaziler Vakfı yayın organı “İlk Hedef” dergisinin 21 sayı sahibi ve başyazarlığını üstlendi. Gazetecilik mesleği kuruluşlarından Basın Konseyi, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC), Parlamento Muhabirleri Derneği ve Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) üyesi. T. C. Gazi kimliği ve Sürekli Basın Kartı sahibi. Aktif çalışma hayatına kendi istemiyle son verdiği tarihten bu yana öykü yazıyor, ülkemizin çeşitli il ve ilçelerinde “Öykü ve Şiir Etkinlikleri” düzenliyor.Türkiye Edebiyatçılar Derneği üyesi.
