Adalet Ağaoğlu öldü
Edebiyatımızın en tartışmalı yazarlarından Adalet Ağaoğlu tedavi gördüğü hastanede 91 yaşında öldü.
Türkiye'nin önde gelen edebiyatçılarından Adalet Ağaoğlu vefat etti. Ağaoğlu'nun ölüm haberini Boğaziçi Üniversitesi yönetimi duyurdu. Üniversiteden yapılan açıklamada "Edebiyatımızın büyük ismi, Boğaziçi Üniversitesi Fahri Doktora sahibi değerli yazar Adalet Ağaoğlu'nu kaybettik. Eserleriyle her zaman yaşayacak" ifadelerine yer verildi. 91 yaşındaki Ağaoğlu, geçtiğimiz ay verdiği röportajda "Bu kadar uzun yaşamak istemezdim" diyerek, hem 64 yıllık eşi öldüğünde yarım kaldığını hem de 'dünyanın bu halini' görmekten memnun olmadığını söylemişti. 23 Ekim 1929'da Nallıhan'da dünyaya geldi. Babası, kumaş tüccarı Hafız Mustafa Sümer'dir. Dört çocuklu bir ailenin ikinci çocuğu ve tek kızıdır. Kardeşleri Dr. Cazip Sümer (1925-1975), oyun yazarı, oyuncu Güner Sümer (1936-1977) ve iş adamı Ayhan Sümer (1930)'dir. İlköğrenimini Nallıhan'da tamamladıktan sonra 1938'de ailesi ile birlikte Ankara'ya yerleşti. Ortaöğrenimini Ankara Kız Lisesi'nde tamamladıktan sonra 1950 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nin Fransız Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun oldu. Edebiyata ilgisi lise yaşamında şiirlerle başladı, kısa bir süre sonra oyun yazarlığına yöneldi. İlk defa 1946'da Ulus gazetesinde tiyatro eleştirileri yayımlayarak yazarlığa başladı. 1948-50 arasında Kaynak Dergisi'nde şiirleri yayımlandı. 1951-1970 yılları arasında TRT’de çeşitli görevlerde bulundu. Ankara Radyosu'nda göreve başladığı yıl ilk radyo oyunu olan "Aşk Şarkısı'nı" yazdı. Radyo'da görev yaparken tiyatro oyuncusu ve yönetmen dört arkadaşı (Kartal Tibet, Üner İlsever, Çetin Köroğlu, Nur Sabuncu) ile birlikte Ankara'nın ilk özel tiyatrosu olan "Meydan Sahnesi"'ni kurdu Meydan Sahne Dergisi'ni çıkardı. 1953 yılında tiyatro konusunda görgü ve bilgisin arttırmak üzere Paris'e gitti. 1953'te Sevim Uzungören'le birlikte yazdığı “Bir Piyes Yazalım” tiyatro oyunu aynı yıl Ankara'da sahnelendi. 1954 yılında mühendis Halim Ağaoğlu ile evlenen sanatçı, ilk romanını yazana kadar oyun yazarlığını sürdürdü. Üst üste yazdığı oyunlarla altmışlı ve yetmişli yılların önde gelen oyun yazarlarından oldu. TRT'nin özerkliğine el konulması gerekçesiyle TRT Radyo Dairesi Başkanlığı'ndan 1970 'te istifa eden sanatçı o tarihten bu yana yazarlıktan başka bir işle uğraşmadı. Edebiyat yaşamının bazı dönemlerinde "Remüs Tealada" ve "Parker Quinck" gibi takma adlar kullanmıştır. İlk romanı Ölmeye Yatmak, 1973’te yayımlandı. Bu ilk romanından itibaren tüm eserleri yoğun tartışmalara konu oldu. Ölmeye Yatmak, daha sonra yazdığı Bir Düğün Gecesi(1979) ve Hayır (1989) adlı romanlarla bir üçleme oluşturdu ve birçok ödül kazandı. Bir Düğün Gecesi ve Hayır romanları yayınlanır yayınlanmaz, ikinci romanı olan Fikrimin İnce Gülü, dördüncü basımında toplatıldı. "Fikrimin İnce Gülü” romanı hakkında, "askeri kuvvetleri tahkir ve tezyif (küçük düşürmek)" suçlamasıyla hakkında 1981 yılında dava açılan Ağaoğlu, iki yıl süren davanın ardından aklandı. Düğün Gecesi” ise soruşturma aşamasında kaldı. Dönemin üç önemli roman ödülüne layık görülmüş olan Bir Düğün Gecesi adlı roman için ayrıca Aldous Huxley'den aşırma olduğu suçlaması ortaya atıldı ve uzun tartışmalara sebep oldu. Öykü kitapları, denemeler, anı-roman türünde eserler de yayımlayan Ağaoğlu 1991 yılında Çok Uzak Fazla Yakın'la oyun yazarlığına döndü. 1983 yılından beri İstanbul'da yaşıyordu. Adalet Ağaoğlu'ile ilgili yazıları bir araya getiren arşiv eşi Halim Ağaoğlu tarafından hazırlanmış ve 2003'te Adalet Ağaoğlu'nun yazarlığının 55. yılı anısına Herkes Kendi Kitabının İçini Tanır adı ile basıldı. 1996'da ciddi bir trafik kazası geçiren ve iki yıl hastande yatan Adalet Ağaoğlu için Can Yücel'in söylediği "Sen Türkiye'nin en güzel kazasısın" sözü, Feridun Andaç'ın Adalet Ağaoğlu ile yaptığı nehir söyleşi tarzında bir kitabın adı oldu. Kitap, 2006'da basıldı. ADALET AĞAOĞLU ESERLERİ Tiyatro ve Radyo Oyunları • Bir Piyes Yazalım - 1953, oynanmış, basılmamış • Yaşamak - 1955-56 radyo oyunu, yayınlanmış, basılmamış • Evcilik Oyunu - 1964 • Tombala - 1967 • Çatıdaki Çatlak - 1969 • Sınırlarda 1969 • Üç Oyun: Bir Kahramanın Ölümü, Çıkış, Kozalar 1973 • Kendini Yazan Şarkı 1976 • Çok Uzak - Fazla Yakın 1991 • Duvar Öyküsü - Çocuklar ve Büyükler için Müzikli Danslı Oyun 1992 • Fikrimin İnce Gülü - 1996 • Çağımızın Tellalı 2011 Roman • Ölmeye Yatmak 1973 • Fikrimin İnce Gülü 1976 • Bir Düğün Gecesi 1979 • Yazsonu 1980 • Üç Beş Kişi 1984 • Hayır... 1987 • Ruh Üşümesi 1991 • Romantik Bir Viyana Yazı 1993 • Dert Dinleme Uzmanı 2014 Öykü • Yüksek Gerilim (1974) • Sessizliğin İlk Sesi 1978 • Hadi Gidelim 1982 • Hayatı Savunma Biçimleri 1997 Deneme • Geçerken 1986 • Karşılaşmalar 1993 • Başka Karşılaşmalar 1996 • Öyle Kargaşada Böyle Karşılaşmalar 2002 • Yeni Karşılaşmalar 2011 Mektup • Mektuplaşmalar (Mehmet Baydur ile birlikte) 2005 Anı • Göç Temizliği 1985 • Gece Hayatım 1991 Günce • Damla Damla Günler 2004 • Damla Damla Günler I-II-III 2007 Seçkiler • Seçmeler (Kendi Seçtikleri) Ekim 1993 OYUN: Bir Piyes Yazalım (S. Uzgören ile, 1953), Evcilik Oyunu (1964), Tombala (Türk Dili dergisi, Haziran 1967), Çatıdaki Çatlak (Sınırlarda ile birlikte, 1969), Üç Oyun (Bir Kahramanın Ölümü, Çıkış, Kozalar, 1973), Kendini Yazan Şarkı (Evcilik Oyunu ile birlikte, 1977), Oyunlar (sekiz oyun, 1982), Çok Uzak Fazla Yakın (1991), Duvar Öyküsü (1992), Şiir ve Sinek (1992), Oyunlar I-II (1993), Toplu Oyunlar (1996). ROMAN: Ölmeye Yatmak (1973), Fikrimin İnce Gülü (1976, Almanca'ya çevrildi), Bir Düğün Gecesi (1979, Çekçe ve Bulgarcaya çevrildi), Yaz Sonu (1980), Üç Beş Kişi (1984),Göç Temizliği (anı-roman, 1985), Hayır… (1987), Ruh Üşümesi (1991), Romantik Bir Viyana Yazı (1993). ANI: Damla Damla Günler (c. 1, 2004). HİKÂYE: Yüksek Gerilim (1974), Sessizliğin İlk Sesi (1978), Hadi Gidelim (1982), Hayatı Savunma Biçimleri (1997), Toplu Öyküler I (2001), Toplu Öyküler II (2001). DENEME-ELEŞTİRİ-SÖYLEŞİ: Geçerken (1986), Gece Hayatım (anlatı, 1992), Karşılaşmalar (1993), Başka Karşılaşmalar (1996), Öyle Kargaşada Böyle Karşılaşmalar (2002). DERLEME: Güner Sümer/ Toplu Eserleri I-II (1983), Seçmeler (1993). ÇEVİRİ: Mezarsız Ölüler (J. P. Sartre'dan, 1962), Kafkas Tebeşir Dairesi (B. Brecht'en,1963), Durand Bulvarı (Armand Salcrou'dan, 1967), Amerikano Manyaklar (Razvani'den, 1973). OYUN: Sınırlarda (1966), Bir Kahramanın Ölümü (1968), Çıkış (1970), Kozalar (1971).ADALET AĞAOĞLU KİMDİR?
ADALET AĞAOĞLU'NUN ESERLERİ NELERDİR?
Yazar Hakkında
YORUMLAR