Gerçek Edebiyat

14 Aralık, Azerbaycan’ın yetiştirdiği büyük sanatçılardan şarkıcı oyuncu ve SSCB Halk Sanatçısı, devlet ödülleri ve nişanları sahibi Raşid Behbudov'un doğumunun 110. yıl dönümü.

110 yıl önce, 14 Aralık 1915'te Reşid Behbutov (1915-1989) doğdu. Savaş sonrası zamanının en önde gelen Sovyet sanatçılarından biriydi. Güzel sesi ve inanılmaz cazibesiyle hemen izleyicilerin sempatisini kazandı. Türkiye’de de on yıllar önce konser verdiği biliniyor. Şarkıcının şarkı repertuarı çok genişti. En önemli şarkıları hep Azerbaycan bestecilerinin eserleri, Azerbaycan halk şarkıları idi. Kafkas halklarının şarkılarının yanı sıra Rus halk şarkıları, 19. yüzyılın klasik romanslarını, Sovyet bestecilerin şarkılarını söyledi. Birkaç uzun metrajlı filmde oynadı. SSCB Halk Sanatçısı unvanını aldı. 1989’da bağımsızlığı göremeden öldü.  SSCB’nin dağılma yıllarında Azerbaycan’ın ayrılmasına öncülük edecek bir kişilik olması nedeniyle bir enjeksiyonla öldürüldüğü iddia ediliyor.

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Reşid Behbudov’un 110. Yaşı nedeniyle yaptığı konuşma şöyle:  

Raşid Behbudov'un müthiş Türkiye konseri

Bugün ülke yaşamında çok önemli bir gün. Bugün dünyaca ünlü şarkıcı, tanınmış müzik figürü Reşid Behbudov'un anıtının açılışı için bir araya geldik. Bu münasebetle sizi ve bütün Azerbaycan halkını yürekten tebrik ediyorum.

Reşid Behbudov hayatını müziğe adadı. Eşsiz sesi milli hazinemiz. Reşid Behbudov kendi halkına ve milletine çok bağlı bir insandı. Azerbaycan'ı hem Sovyetler Birliği çerçevesinde hem de aynı zamanda dünyada tanıttı. Seslendirdiği şarkılar Sovyet dünyasında çok popülerdi. Sovyetler Birliği'ndeki en popüler sanatçılardan biri olduğunu söyleyebilirim. Aynı zamanda birçok yabancı ülkeyi gezdi. Turlarda Azerbaycan şarkıları, aynı zamanda yabancı dillerde şarkılar seslendirdi ve Azerbaycan'ı tanıttı. Azerbaycan birçok ülkede Raşid Behbudov ile tanınıyordu. O zamanlar Azerbaycan bağımsız bir devlet değildi, Sovyetler Birliğinin ayrılmaz bir parçasıydık. Azerbaycan'ı dünyada sadece Reşid Behbudov gibi yetenekli insanlar temsil ederek insanlarımızın ne kadar yetenekli olduğunu gösterdiler.

Sayın Raşid Behbudov kapsamlı yetenekli bir insan ve harika bir aktördü.  Oynadığı roller ve o filmler çok kez izlenebiliyor. O filmler sonsuza kadar yaşayacak ilk önce söylenen müzik ve oynadığı roller sayesinde.

Reşid Behbudov ülkemiz ve halkımız için çok şey yaptı. Onu her zaman hatırlıyoruz. Şarkıları TV'de her çaldığında bu adamın ne kadar yetenekli ve güzel olduğunu tekrar görüyoruz. Bay Reşşid çok nazik ve samimi bir insandı. Onu çocukluğundan beri tanıyorum. Çünkü babam Heyd?r Aliyev ile çok samimi bir dostluk kurdu. Bu evimize birçok kez geldi. Bu toplantılardan bazılarına katıldım, şahsen gördüm, gözlemledim. Çok basit, samimi, nazik bir insan olduğunu görebiliyordum. Bir kez daha söylemek istiyorum ki, Heydar Aliyev Raşid beyle çok sağlam dostluğu vardı.

Raşid Behbudov 'Ayrılık'

Reşid Behbudov Sovyetler Birliği'nde çok yüksek itibara layık görüldü. Sovyetler Birliği'nin en büyük ödülü olan Sosyalist Emek Kahramanı unvanına layık görüldü. Bu hem faaliyetine hem de bütün Azerbaycan kültürüne verilmiş bir bedeldi. Gençliğinde Sovyetler Birliği Halk Sanatçısı unvanına layık görüldü. O dönemde bu unvanı kazanmak gerçekten Sayın Reşid'in tekrarlanamaz bir kültür figürü olduğunu gösterdi. Elbette Azerbaycan Cumhuriyetinin halk sanatçısı idi.

Aynı zamanda,  çok geniş bir kamu etkinliği vardı. Hem Azerbaycan Yüksek Sovyeti hem de Sovyetler Birliği Yüksek Sovyeti'nin vekili olarak büyük işler yaptı. Çünkü hem Azerbaycan'da hem de Sovyet dünyasında son derece popüler bir insandı. Sovyetler Birliği'nde onu tanımayan kalmadı. Söylediği şarkılar Sovyetler Birliği'nin dört bir köşesinde çalındı ve başka dillerde de çalındı.

İmlediğim gibi Reşid bey farklı dillerde güzel şarkılar seslendirdi ama en güzel şarkılar bizim türküler ve Azerbaycan bestecilerinin şarkılarıydı. Bu şarkıları daha önce ve sonra hiç kimse onun gibi çalmadı ve muhtemelen asla da çalmayacak. Çünkü Behbüdov sadece eşsiz bir sese sahip değil aynı zamanda performans yeteneği, kişisel özellikleri, kişiliği bize bu nadir yeteneği kazandırdı. Halkımızın temsilcisi dünyaca ünlü bir müzik figürü olmasından gurur duyuyoruz. Azerbaycan halkı dünyaya Reşid Behbudov gibi büyük bir insan verdiği için gurur duyabilir.

Maalesef Reşid bey bağımsız Azerbaycan’da yaşamadı. 1989 yılında öldü bağımsız Azerbaycan'ı görmedi. Ama daha fazlasını görmek istiyor. Çünkü milletine,  yüksek milli ruhu olan tüm insanlar bağımsız bir devlette yaşamak ve bağımsız devletini tanıtmak ister.

Reşid beyin adı Azerbaycan'da ölümsüzleştirildi. Onun adını taşıyan Devlet Şarkı Tiyatrosu faaliyet gösteriyor. Müzik okulu onun adını taşıyor. Bakın bu sokağa Reşid Behbudov'dan sonra isim verildi. Hazar Donanmasının en modern gemilerinden birine onun adı verildi. Geçen yıl Reşid Behbudov'un 100. yıldönümünde bir etkinlik planı hazırlanmıştı, buna karşılık bir kararname tarafımdan imzalanmıştı, bugün Reşid Behbudov'un anıtı açıldı. Reşid Beyin aile fertlerini, akrabalarını, dostlarını, bütün Azerbaycan halkını bu güzel tören münasebetiyle tebrik ediyorum. Reşid  Behbudov her zaman kalbimizde yaşayacak.

İlham Aliyev

Gercekedebiyat.com