Gerçek Edebiyat

Mustafa Kemal ilk başta bütün kurmaylarıyla birlikte örnek çiftlikte kalmıştı. Sonradan telgrafhaneye yakın olmak için istasyon müdürünün evinde bir odada kalmaya başladı.

Diğer insanlar mektup ya da mülakatı nasıl kullanıyorsa o da telgraftan o şekilde yararlanıyordu.

İstanbul'daki sadrazama gönderdiği protesto telgrafında olduğu gibi Sivas'taki bir kolordu kumandanına gönderdiği emirlerini içeren telgrafının da üç yüz kelime uzunluğunda olması onun için son derece sıradan bir şeydi.

Aldığı cevap kâğıdının arkasına yine üç yüz kelimelik bir başka telgraf yaması da olağandı.

Bu evde, Karadeniz kıyısının güneyindeki dağlardan gelen Lazlar tarafından korunuyordu.

Bunlar uzun bıyıklı ve bir kedi kadar çevik, yabanıl, gözü kara adamlardı.

Görev esnasında kasılarak evin önünde bir aşağı bir yukarı yürürlerdi.

Görevleri bitince Mustafa Kemal'in onlara vermiş olduğu koyunlara bakmak için dağlara giderlerdi.

Onlara iyi para veriyor, özel ayrıcalıklar sağlıyordu. Kazakların giydiklerine benzeyen yırtmaçlı siyah üstlük ve uzun çizmelerden oluşan giysilerini almış ve onları Osman Ağa adında, tanınmış bir Laz eşkıyasının kumandası altına vermişti.

Onların kesin sadakatine güveniyordu; ayrıca bunlar Mustafa Kemal'in teatral zevklerini de tatmin ediyorlardı.

Bununla birlikte aslında gözler önünde, aleni bir şekilde hiç merasimsiz yaşıyordu.

(H. C. Armstrong, Bozkurt, Kaynak yayınları, s. 197)

BOZKURT / H. C. ARMSTRONG

Bu kitabın yanında Türkiye ile ilgili üç kitabın daha yazarı olan Yüzbaşı H. C. Armstrong daha önce İngiltere'nin Türkiye nezdinde askeri ataşesi olarak görev yapmıştır. Diğer üç kitabının adları Çalışan Türkiye Türkiye ve Suriye yeniden Doğuyor ve Bitmeyen savaştır. Yazar hayatının büyük bir kısmını Doğu da geçirmiştir İlk önce Birinci Dünya Savaşı'ndan önce Hindistan Ordusunda Ateşe olarak görev yaptı ve o zamanlar Afganlıların sık sık saldırılarına maruz kalan Hindistan Afganistan sınırının kontrolü görevini üstlendi.

Yüzbaşı H. C. Armstrong Arap yarımadasında bulunan İngiliz Altıncı Orduda görevdeyken Türklere esir düştü ve Türkiye'ye getirildi.

Birinci Dünya Savaşı'nın bitiminden kısa bir süre önce Yüzbaşı Armstrong görevlilere rüşvet vermek suretiyle Türkiye'den kaçmayı başardı.

İngiltere'ye dönen Armstrong hükümetinin çeşitli resmi görevlerinde bulundu. Resmi görevle geldiği Türkiye'de uzun yıllar kaldı ve Kemal Paşa'yla uzun süre yakın diyaloglarda bulundu. Armstrong'un yayınladığı Bozkurt isimli bu kitabı o zamanki hükümet yetkililerimizce yurda sokulması yasaklandı. Bunu öğrenen Mustafa Kemal Paşa bu kitabı merak ederek getirtti tercüme ettirerek kitabı okudu Bu konuda Kılıç Ali ise Atatürk ün Hususiyetleri adlı kitabında bu bahsi anarak Atatürk'ün şöyle dediğini yazar

Bunun ithalini menetmekle hükümet hataya düşmüş. Adamcağız yaptığımız sefahati eksik yazmış bu eksiklerini ben ikmal edeyim de kitaba müsaade edilsin ve memlekette okunsun.

Gerçekedebiyat.com