Gerçek Edebiyat

Vergilius’un Ölümü, 20'nci yüzyılın en büyük yazarlarından Herman Broch’un başyapıtı ve "neredeyse çevrilemezliği" ile ünlü. Kitap Ahmet Cemal'in çevirisiyle Türkçe'de İthaki Yayınları'nca yayınlandı.

Broch’un 1935'te yazmaya başladığı Vergilius’un Ölümü, Batı edebiyatında ve roman düzleminde sanata yöneltilmiş en temel ve aynı zamanda en acımasız sorgulamalardan biridir. 1945'te yayınlanışından kısa bir süre sonra edebiyat dünyasında büyük bir ilgi uyandıran ve 20'nci yüzyıl edebiyatının şaheserlerinden biri olarak nitelendirilen Vergilius’un Ölümü, Ahmet Cemal tarafından çevrildi.

Yaklaşık 40 yıllık bir çalışma sonucu Türkçe’ye çevrilen eser, Almanca orijinal metninde 18 satırlık tek bir cümle ile açılıyor. Ahmet Cemal’in, çevirisini tamamlayabildiği takdirde kendini çevirmen sayacağını ifade ettiği eser,  roman türünün başyapıtlarından biridir. 

*

Hermann Broch,  1886'da Viyana’da doğdu. Babasının isteği üzerine aldığı mesleki eğitimini, 1907’de tekstil mühendisi olarak tamamladı. İlk "edebi" yayının tarihi 1913’tür. 1927’de yöneticilik yaptığı babasının fabrikasını satıp matematik, felsefe ve psikoloji öğrenimi görmeye karar verdi. İlk romanı Die Schlafwandler yayımlandığında  45 yaşındaydı. 1938’de Avusturya‘da Gestapo tarafından tutuklandı. James Joyce ve arkadaşlarının girişimi sayesinde ABD’ye iltica etti. Aynı yıl yazmaya başladığı Vergillius’un Ölümü 1945’te, bir başka önemli yapıtı DieSchuldlosen 1950’de yayımlandı. 30 Mayıs 1951’de New Haven’de öldü.

“Broch’un Vergilius’u, bugüne kadar romanın esnek ortamı bağlamında gerçekleştirilmiş en sıra dışı ve en temel deneylerden biri.” Thomas Mann

“Vergilius’un Ölümü günümüze kadar Almanca olsun, ya da diğer dillerde yazılmış olsun, en önemli eserlerden biridir.”

Stefan Zweig

Gerçekedebiyat.com