Psikanaliz dine galip gelemeyecek! / Isolda Alvarez
Lacancı sitelerden The Lacanian Review (TLR) Dünya Psikanaliz Birliğinin (WAP) yayınıdır. Site, zamanımızın acil sorularına yönelik çalışmaları yayınlayan ücretsiz bir elektronik haber bültenidir. Dünyanın dört bir yanındaki Lacancı yönelimin sınırlarından okuyucularına en güncel flaş haberleri yayı...
Bilim ve din farklı alanlardır. Bilim akla başvurur ve çeşitli alanlara uygulanabilecek evrensel bir bilgiyi amaçlar. Evrenselleştirme zorunluluğu, aklın konuşlandırılmasından daha az önemlidir. Siyaset ilk önce bir bilim olarak kuruldu. Yunanlılar siyasete “Usta Bilim” derlerdi çünkü “siyaset, herkesin hayatını organize edeceği ortamı belirler. Hiç kimse siyasetin belirlediği parametrelerden kaçamaz […] Siyaset, tüm insan faaliyetlerinin kontrol odasıdır.”[1] Tarih boyunca siyaset biliminin farklı tanımları yapılmıştır. Modern tanımlar, güç, değerler ve sosyal kontrol kavramlarını içerir. Örneğin, Andrew Heywood'un önerdiği bir tanım var: "Politika, insanların altında yaşadıkları genel kuralları yaptıkları, korudukları ve değiştirdikleri bir etkinlik olarak tanımlanabilir."[2] Jouissance, toplumsal bağa dayandığı için bir insan etkinliğidir. Özellikle Lacancı psikanaliz, konuşan her varlıktaki tekillikle ilgilenir, o halde demokrasiyi tehlikeye atan güncel siyasi olaylarla psikanaliz nasıl ilgilenmez? Demokrasi ve bilim olarak siyaset arasında gerekli bir bağ vardır: “Siyaset biliminin bir demokrasi çalışması olarak gerçek önemi, hükümet sorunlarıyla bilgilendirilmiş bir seçmen geliştirme aracı olarak değerinde yatmaktadır. Böyle eğitimli bir seçmen olmadan hiçbir demokrasi ayakta kalamaz.”[3] Vatandaşlar mevcut seçimlere bu “bilgili seçmen” konumundan mı yoksa “inançlı” olarak mı katılıyor? Siyaset hala bilim statüsünü koruyor mu? En azından ABD'de, yeni kürtaj kısıtlamaları, siyasi argümanların herhangi bir akıl yürütme çağrısından veya bu kısıtlamalardan en çok etkilenenlerin gerçekliğini hesaba katmaktan çok nasıl dini inançlara dayandığının iyi bir örneğidir. Dinin varlığının, kendisini ayakta tutmanın anahtarı olarak inanç dogmasının körlüğüne dayandığını düşünebiliriz. Örneğin, Foucault, "Hıristiyanlığı bir dizi iktidar biçimleri olarak, ama daha çok, içinde oturulacak figürleri yansıtan bir konuşma türleri kitaplığı" olarak alır.
Nietzsche'nin konumunu izleyen Foucault, Hristiyanlığı, bu dünyayı ve içindeki bedenleri kontrol etmek için dilleri ve pratikleri -öğretileri ve ritüelleri- nasıl düzenlediğiyle ayırt eden "retorik bir provokasyon" olarak görüyor. Söylem, “Biz insanlar”ın uykuda kalmasını sağlamaya oldukça muktedirdir! Eğer siyaset artık bilimin ilkeleri yerine dinin yolunu izliyorsa, o zaman akla başvurmak, hatta siyaset biliminin sorularını tartışmak mümkün müdür? Birçoğu, hayali bir özelliğe göre kime oy vereceğine karar veriyor. Kişiyle, politikalarının niteliğinden/neliğinden daha fazla "özdeşleşirler". Dolayısıyla bu figür, aday olan ve seçmen tarafından aday gösterilen bir adaydan ziyade bir kurtarıcı ya da düşmandır artık. Çağdaş siyasetin, seçmenlerin kendilerini özdeşleştirdiği ya da karşı çıktığı jouissance özellikleriyle ilgili olduğunu söyleyebiliriz. Eski bir ABD cumhurbaşkanı adayı bir keresinde "Ben ... birini vurabilirim ve oy kaybetmem"[5] demişti ve haklıydı, oy kaybetmedi. Bunun yerine Başkan oldu ve Amerikan siyasetine şu anda diğer birçok siyasetçide de tekrarlandığını gördüğümüz bir tarz yerleştirdi. Lacan'ın, Dinin Zaferi'nde onayladığı şeye mi tanık oluyoruz? Gerçek, bilimi reddettiğinde dinin "kalpleri sakinleştirmek için" her zamankinden daha fazla fırsatı olacak. Psikanaliz dine galip gelemeyecek ve Lacan'la birlikte sorabileceğimiz soru, psikanalizin "hayatta kalıp kalmayacağı"dır.[6] Bilimden dine doğru bu hareketi bugün medeniyetin içinde yaşayan hoşnutsuzluğa bir yanıt olarak görebiliriz. [1] Gahatraj, D. Siyaset bilimi: Doğası ve kapsamı ve bunun hukukla ilişkisi s. 1. https://www.iilsindia.com/study-material/143617_1609691198.pdf [2] James, H.G. Siyaset biliminin anlamı ve kapsamı. Güneybatı Siyaset Bilimi Üç Aylık, Haziran 1920, Cilt. 1 (Haziran 1920), s. 3-16. Sabit URL: https://www.jstor.org/stable/42883896, s. 6 [3] age. [4] https://stanfordpress.typepad.com/blog/2014/11/look-for-religion-in-foucault.html [5] https://www.npr.org/sections/thetwo-way/2016/01/23/464129029/donald-trump-i-could-shoot-somebody-and-i-wouldnt-lose-any-voters [6] Lacan, J. Dinin zaferi, Polity Press, 2013. thelacanianreviews.com’dan çeviren: Zeynep Kızılırmak Gerçekedebiyat.comSİYASETBİLİMİNİN TANIMI
YORUMLAR