Gerçek Edebiyat

Yaklaşık 300 yıl önce Gaziantep'ten Boğazcık Mahallesi'ne göç eden aileler, evlerinde kurdukları dokuma tezgahlarıyla kilim, seccade, yolluk ve heybe gibi Barak kültürüne özgü ürünler dokumaya başladı. Ancak bu geleneksel el sanatı zamanla göçler ve teknolojik gelişmelerin etkisiyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Antropolojik çalışmalar, yaklaşık 400 yıllık geçmişi olduğu düşünülen bu kültürel zenginliğin, Kaş Belediyesi tarafından 2023 yılında başlatılan çalışmalar sayesinde yeniden canlandırıldığını ortaya koyuyor.

Kaş Belediyesi'nin yürüttüğü "Yöresel Ürünler Turizmle Buluşuyor" projesi ile Barak Kilimi dokuma geleneği tekrar gündeme taşındı. Proje, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı himayesinde Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı tarafından sürdürülen Sosyal Gelişmeyi Destekleme Programı kapsamında desteklenmeye hak kazandı. Belediye ekipleri, Boğazcık Mahallesi'ndeki eski bir okul binasını onararak sosyal bir yaşam alanına dönüştürdü ve Kaş Halk Eğitimi Merkezi ile Orman İşletme Şefliği iş birliğiyle binaya dokuma tezgahları kuruldu.

Projenin başlamasıyla mahalledeki kadınlar geleneksel tezgahların başına geçti. Büyüklerinden öğrendikleri dokuma sanatını yeni nesillere aktaran bu gönüllü kadınların emekleri sayesinde, tezgahlardan yükselen dokuma sesleri mahallede yeniden hayat buldu. Barak Kiliminin üretimi şu anda kooperatif çatısı altında 13 tezgahta sürdürülüyor. Bu el emeği ürünler, ilçeye gelen turistlere satılmanın yanı sıra Avrupa’nın farklı ülkelerinde de ilgi görüyor.

Barak Kadın Kooperatifi Başkanı Aslı Veznecioğlu Kurtuldu, geleneksel sanatı yaşatmanın bölgeye nasıl değer kattığını vurguladı. Kadınların çabalarıyla büyük bir değişim gerçekleştiğini belirten Kurtuldu, ekonomik ve kişisel gelişimlerini artıran bu sürecin kadınlara özgüven kazandırdığını dile getirdi. Kadınların ekonomik olarak güçlenmesinin onların her alanda daha aktif olmasını sağlayacağını ifade etti.

Kooperatifin uluslararası iş birlikleri kurduğunu belirten Kurtuldu, hazırladıkları projeyle Avrupa Birliği'nin desteklerinden yararlanma hakkı elde ettiklerini açıkladı. Yunanistan başta olmak üzere bazı Avrupa ülkelerinden paydaşlarla iş birliği yaptıklarını, yakın zamanda da Kaş'ta bu ülkelerden gelen temsilcileri ağırlayacaklarını söyledi. Eğitimlerle bu iş birliklerini geliştireceklerini ve Barak kilimlerini Avrupa çapında daha geniş kitlelere tanıtmayı hedeflediklerini aktardı.

Barak kilimleri tamamen doğal malzemelerden üretiliyor. Kurtuldu, koyun yününü kendilerinin temin ettiğini ve doğal kök boyalarla renklendirdiklerini belirtti. Küçük boyutlardaki kilimlerin bir ayda tamamlandığını, daha büyük boyutlu kilimlerin ise 3-4 ayda yapıldığını açıkladı. Geleneksel desenlerden ilham alarak modern tasarımlar da yaptıklarını vurgulayan Kurtuldu, özellikle kilimlerden esinlenerek ürettikleri çantaların yabancı turistlerden büyük ilgi gördüğünü belirtti. Likya Yolu üzerinde yer aldıkları için bu güzergahı ziyaret eden turistlerin sıklıkla merkezlerine uğrayarak ürün aldığını ve bunun tanınırlıklarını artırdığını ekledi.

Barak kilimleri üzerindeki desenlerin yüzyıllardır kuşaktan kuşağa aktarıldığını ifade eden Kurtuldu, en çok tercih edilen motifler arasında Bıçkılı, Türkmen ve Koçbaşı motiflerinin bulunduğunu söyledi. Bu desenlerin her biri zengin bir kültürün temsilcisi olarak dikkat çekiyor. Kilimlerin fiyatlarının büyüklüğüne, desenine ve dokuyucusuna göre değişiklik gösterdiğini belirtti. Küçük kilimlerin fiyatı 10 bin liradan başlarken, büyük ölçekli el dokuması kilimlerin fiyatı 35 bin ile 70 bin lira arasında değişiyor. Barak Kilimi üretimini sürdüren kadınların emeğiyle bu kültür hem korunuyor hem de dünyaya tanıtılıyor.