Gerçek Edebiyat

Ankara: Bir bozkır güzellemesi. Devrimin kalesi. Mahir Unsal Eriş'in dediği gibi, "Onda neyin sevileceğini bir onu sevenler görür."

Balzac: Atatürk, Fransız romancı Balzac'ın 1832'de yazdığı Colonel Chabert(Albay Chabert) romanını Fransızcasından okur.

Cumhuriyet: Kurduğu ve eksiğiyle fazlasıy1a, doğrusuyla yanlışıyla, 2023'te 100. yılını laik, demokratik sosyal hukuk devleti olarak kutlamayı umduğumuz.

Çocuk: Çocuk Hakları Bildirgesi 1924'te Milletler Cemiyeti'nce kabul edildi, çocuklan çok seven Gazi Mustafa Kemal 1928'de imzaladı.

Dağlarca: Atatürk için en "şiir"leri yazan büyüüüük şair: "Yediyordu Elif kağnısını/kara geceden geceden" dizeleriyle başlayan "Mustafa Kemal'in Kağnısı" şiiri gibi.

"Efendiler! Yann Cumhuriyeti ilan edeceğiz!" 29 Ekim 1923'ten 1 gün önce böyle demiş. Şimdi olsa "Hanımefendiler!" diye seslenirdi herhalde!

"Ferda": Tevfik Fikret'in "Bugünün Gençlerine" adadığı, adı "Gelecek Günler" anlamına gelen bu şiiri çok sever ve ezberden okurmuş: "Ferda senin, senin bu teceddüd. inkılâp".

Gençlik: Atatürk'ün Cumhuriyeti emanet ettiği ve "memleketin her köşesi bilfiil işgal edilmiş olabilir" diye uyarıp, istiklal ve Cumhuriyeti "müdafaa"ya çağırdığı kesim.

Hacı Bektaş: 18 Aralık 1919'da Heyet-i Temsiliye üyeleriyle, Hacı Bektaş'ta, Alevi Postnişini Çelebi Efendi’nin evinde 3 gün ağırlanırlar. Rakı içerler. Hünkann türbesini ziyaret ederler.

İsmet İnönü: Cumhuriyetin "İkinci Adam"ı, adı Atatürk'le birlikte anılan, günümüzde "Cumhuriyeti kuran iki ayyaştan biri" olarak tanımlanan devlet adamı, Kurtuluş Savaşı Komutanı, Cumhurbaşkanı, İsmet Paşa.

Jön Türk: Hilafete karşı örgütlenen, pozitivizmi benimseyen, İttihat Terakki'nin düşünsel zeminini oluşturan hareket, Mustafa Kemal de 'ikinci nesil' Jön Türk olarak bilinir.

Kuvâ-yi Milliye: Ulusal Kurtuluş Savaşını hem bilinç hem de pratik olarak yaygınlaştıran, halkı mücadeleye katan, halk güçlerinin direniş örgütü.

Latife Hanım: Mustafa Kemal'in üç kez evlenme teklif ettiği ve kendi resminin üzerine bir sarı gül bırakarak yolladığı, sonunda evlendiği Latife Hanım.

Mustafa: Atatürk'ün çocukluğu, adı. Kemal oluncaya kadar Mustafa, sonra Mustafa Kemal, sonra da Atatürk.

Nâzım Hikmet: Ankara'da, Nazım Hikmet Va-Nu ile birlikte Bolu'ya öğretmen olarak gitmeden önce görüşür, onu yazdığı şiirden ötürü kutlayarak "Hep böyle gayeli şiirler yazınız!" der.

Orman Çiftliği: Ankara'da Atatürk’ün isteğiyle yapımına başlanan, 1926'da tamamlanan, şimdi yerinde yeller esen mesire, Çitlik. Atatürk Orman Çiftliği.

Özlem: Onu sevenler, yokluğundan keder duyanlar, Özlemlerini "Güneşi özledik!" diye dile getirirler.

Pera Palas: 1916'da "İmparatorluğun en civcivli oteli"ne Pera Palas'a yerleşir.

Rıza Nur: Doktor, yeminli Atatürk ve Cumhuriyet düşmanı, Hatırat'ı karalamalar ve yalanlarla doludur.

Sakarya: Eşi Latife'ye nişan armağanı olarak verdiği at.

Şapka Kanunu: Kavuk ve fesin yasaklanma sı için 1925 yılında çıkarılan yasa. "Efendiler bu şapkadır!"

Türk Komünist Fırkası: 1921'de devlet eliyle kurdurulan parti.

Üsküp: 1908 Haziranında Üsküp-Selanik demiryolu müfettişi.

Vahdettin: Yaveri olduğu padişah.

Yahya Kemal: Milletvekili ve elçi yaptığı şair.

Zübeyde Hanım: Annesi.

Haydar Ergülen
(Masa Kültür Sanat ve Edebiyat dergisi, Denizli, Mayıs 2019 N: 28)
Gerçek Edebiyat