Dergilere değiniler / Ramazan Teknikel
Dergi çıkarmak şimdilerde ne kadar kolay oldu, iletiyle gelen şiiri- metni kopyala yapıştır, yerleştir tamam. İnternet öncesi çıkan edebiyat dergileri, o dergilerde yayımlanan ürünler sanki daha bir heyecan verirdi, zira onlarda çok büyük bir emek vardı ve o emeği sezerdik. Şimdilerde hormonlu gıdal...
Birçok derginin genelde son sayfalarında "Bize gönderilenler" başlığı altında, dergiye gönderilen kitap ve dergilerin adları verilir. Bir bakıma, "biz onlardan dergi-kitap istemedik ama göndermişler işte" der gibi... Elbette dergiye gelen kitap ve dergilere sayfalarında yer vermeli ama böyle bir başlık altında değil de ya göndereni onurlandıran bir başlık altında olmalı değil mi, ya da hepten başlıksız... *** Seksenli yılların sonlarında Samsun'da çıkan Kuzeysu ile Osmaniye'de çıkan Güneysu dergileri vardı. Kuzeysu doksanlı yılların ortalarına doğru kapanmıştı. Mevsimden mevsime çıkan Güneysu yoluna devam ediyor. *** Dergi çıkarmak şimdilerde ne kadar kolay oldu, iletiyle gelen şiiri- metni kopyala yapıştır, yerleştir tamam. İnternet öncesi çıkan edebiyat dergileri, o dergilerde yayımlanan ürünler sanki daha bir heyecan verirdi, zira onlarda çok büyük bir emek vardı ve o emeği sezerdik. Şimdilerde hormonlu gıdalar gibi sayfaların biryerlerinden yapaylık göz-kaş ediyor, sanki birşeyler havada asılı kalıyor... *** Kasabalarda çıkan edebiyat dergileri daha bir heyecan verici: Şu sıralar Devrek'te Şehir, Salihli'de Artemis, Bafra'da Edebiyat Nöbeti, Mut'ta Çıtlık. Birkaç yıl önce de Ödemiş'te Thomolos Edebiyat, Turgutlu'da Kasaba Sanat, Gaziantep’te Mavi, Akköy'de Akköy vardı. Daha önceleri çıkan Şarköy'de Şarköy Sanat, Dikili'de Ekin. 50'li yıllarda Dinar'da Nedret Gürcan Şairler Yaprağı'nı çıkarırmış. Ulaşamadığımız daha niceleri... *** Hep tasarı halinde kalan, adı bulunan, yazacak olan şair- yazarları saptanan, ancak bir türlü yayın hayatına giremeyip daha çıkmadan kapanan nice edebiyat dergisi vardır. Patika, çığırtkanlık yapmadan, sessiz sedasız çıkan bir dergi. Biz onu çoğu kez önce sanalda değil kitapçı raflarında görürüz. *** Lacivert, Ankara’da dört kadın yazarın çıkardığı bir dergi. On yıl kadar önce de Gülümser Çankaya Şiirsaati’ni, Emine Yıldırım Kuşoğlu Turgutlu’da Kasaba Sanat’ı çıkarırdı. Yine doksanlı yıllarda Necla Ünal Ana’yı, yetmişli seksenli yıllarda Fahrünnisa Kadıbeşegil uzun yıllar Oluşum’u çıkarmıştı. Kadın şair-yazarların çıkardığı daha başka dergiler de vardır kuşkusuz. Edebiyatımızda en çok Mavi adlı dergiler çıkmış. *** Ayının otuz iki türküsü olurmuş, otuz ikisi de armut üstüne, bizimki de dergi üstüne... *** Çeyrek yüzyıl önce Gaziantep'te üç arkadaş RÛZİGÂR adlı dört sayfalı bir şiir dergisi çıkaracaktık, ancak rûzigârın hangi yönden eseceğine ortak bir karar veremediğimiz için bizim dergi çıkarma işi sadece tasarı olarak kalmıştı. Çıngıraklı Sokak, Mustafa Köz yönetiminde çıkan bir edebiyat gazetesi. Çıngıraklı Sokak bana 1979'da Yaşar Miraç'ın üç sayı çıkardığı o güzelim Yeni Türkü dergisini anımsattı. *** Edebiyat dergileri edebiyatın gülümseyen yüzüdür. Dergiler her zaman maddi olanaksızlıktan kapanmaz, bazen yeterli düzeyde ürün bulunamadığından, bazen de çıkaranların heyecanı azaldığından kapanır, heyecansız Don Kişotluk mu olur… *** Arif Ay, 10 yıl kadar önce 50 sayı Edep’i çıkarmıştı. Arif Ay’ın şiirlerini 70’li yıllarda Nuri Pakdil’in çıkardığı Edebiyat dergisinde hep severek okurdum. Benim için Edebiyat dergisi biraz da Arif Ay demekti. Şimdilerde Eryaman’da oturduğumuz siteler karşı karşıya, arada bir buluşup özlemle Edebiyat dergisinin çıktığı o yılları, o yılların edebiyat ortamını yâd ediyoruz. Ramazan Teknikel
***
***
Ankara’ya ilk taşındığım 2007’de Ankara’da en az bir düzine dergi çıkardı. Şimdilerde bunun yarısı kadar ancak çıkıyor.
***
***
***
***
Birkaç edebiyat dergisinin mutfağında bulunan bir şair söz arasında, “dergi çıkarmak tedavisi olmayan bir hastalıktır,” demişti.
***
Ah o abone sayısı çoğu kez iki basamaklı sayılara bile ulaşmayan taşra dergileri!
***
Sayfalarına dokunduğum ilk dergi Türk Dili Dergisi’ydi, öğretmen okulu ikinci sınıftaydım, heyecanlanmıştım. Bir zamanlar Türk Dil Kurumu’nun her yıl düzenlediği şiir, öykü, roman, çocuk yazını ödülleri o yılların en önemli ödüllerindendi. Türk Dili Dergisi’nde şiirlerimizi yayınlamak sınıfı pekiyi ile geçmek gibi bir şeydi.
***
Edebiyat dergileri, edebiyattaki coşkunun, heyecanın diğer adıdır…
***
Çıkardığı dergiyi üç basamaklı sayılara ulaştırabilmek dergi çıkaranların hep bir özlemi olsa gerek. Varlık, Türk Dili, Gösteri, Türk Edebiyatı, Kitap-lık, Çağdaş Türk Dili, İnsancıl, Berfin Bahar, Akatalpa, Eliz, Patika, Sincan İstasyonu, Hece, Lacivert, Şiiri Özlüyorum, Sözcükler 100 barajını aşan dergiler.
***
Edebiyatın ateşini körükleyen, edebiyat dergilerdir…
***
80’li ve 90’lı yıllarda Yaşasın Edebiyat adında iki ayrı dergi çıkardı değil mi? Yaşasın elbette!
(Patika, Temmuz- Ağustos- Eylül 2023, Sayı:122)
Gerçekedebiyat.com
Yazar Hakkında
YORUMLAR