Gerçek Edebiyat

Yeni araştırma, modern insanların ve Neandertallerin tam olarak nerede melezleştiğini ortaya koydu: Türkiye’nin bir kısmı da bu bölgeye dahil.

Neandertallerle Homo sapien (modern insan) çiftleşmesi kanıtlanmış bir bilgiydi. Bu melezleşmenin Geç pleistosen* dönemde yaşandığı da çözülmüştü. Ancak nerede dünyanın hangi bölgesinde olduğu bilinmiyordu.

Yeni bir araştırmaysa melezleşmenin nerede olduğunu ortaya çıkardı. 

Bilim insanları, her iki türün Geç Pleistosen dönemde Güneybatı Asya ve Güneydoğu Avrupa’daki coğrafi dağılımlarını yakından inceledi. Bu inceleme, iki insan türünün kesiştiği ve muhtemelen çiftleştiği bölgeyi netleştirdi: İran platosundan geçen, modern İran, Kuzey Irak ve Güneydoğu Türkiye sınırları boyunca uzanan Zagros Dağları. 

Zagros Dağları, bu iki türün bir araya gelmesi için ideal bir yer olmalıydı. Bölge, büyük ve istikrarlı insan topluluklarını destekleyebilecek çeşitli bir biyolojik çeşitliliğe ve topografyaya sahip. Ayrıca, Pleistosen dönemi iklim değişiklikleri sırasında, daha serin Palearktik bölge ile daha sıcak Afrotropikal bölgeyi birbirine bağlayan bir koridor görevi görerek gezegenin diğer bölgelerinden insanları da kabul etmiş olabilir. 

Bu bölge, arkeolojik kayıtlar ve genetik kanıtlarla da uyumlu. Zagros Dağları, Neandertal ve tarihöncesi Homo sapiens kalıntılarını barındıran zengin arkeolojik sit alanlarına sahip. Bunlardan en ünlüsü, Kuzey Irak’taki Şanidar Mağarası. Bu mağara, bugüne kadar keşfedilmiş en iyi korunmuş Neandertal iskeletini barındırıyor. Ayrıca, “çiçekli mezar” olarak bilinen ve etrafına bitki polenleri serpilmiş gibi görünen bir Neandertal iskeletinin bulunduğu yer olarak da meşhur. Ancak, çiçeklerin bilinçli olarak mı yerleştirildiği konusu hâlâ tartışmalı. 

Almanya’nın Mettmann kentindeki Neandertal Müzesi’nde modern kıyafetler içindeki Neandertal adamının modeli. C: Clemens Vasters/Flickr (CC BY 2.0) 

Neandertallerin bu bölgede bulunduğu dönemde, kanıtlar, İran platosunun Homo sapiens’in Afrika’dan ana göçüne çıkarken önemli bir merkez olduğunu da gösteriyor. 

Tüm bu bulgular, Avrupa, Asya ve Afrika’nın kesişiminde bulunan Zagros Dağları’nın, bu insan türlerinin birbirine rastladığı ve çiftleştiği yer olduğunu işaret ediyor. 

Bu türler arası birleşmenin mirası hâlâ bugün yaşamaya devam ediyor. Bilim insanları, Homo sapiens ile Neandertallerin çiftleştiğini ilk olarak 2010 yılında, Neandertal genomunun tam dizilimini çözdüklerinde keşfettiler. 

Daha fazla araştırma ile ortaya çıkarıldı ki, bugün Afrika dışındaki tüm insanlarda yüzde 1 ile 4 arasında Neandertal genleri bulunuyor. Bu genler, daha büyük burunlar ve daha düşük ağrı eşiğinden, COVID-19’a ve depresyona karşı daha yüksek bir duyarlılığa kadar görünüş ve davranışlarımızın birçok yönünü etkilemeye devam ediyor. 

* Geç Pleyistosen'in başlangıcı, Son Buzul Dönemi'nin sonu ile yaklaşık 130.000 yıl önce Son Buzul Arası Dönem'in başlangıcı arasındaki geçiştir ( Deniz İzotop Aşaması 5'in başlangıcına karşılık gelir). Geç Pleyistosen, yaklaşık 11.700 yıl önce Holosen Dönemi başladığında Genç Dryas'ın sona ermesiyle sona erer. 

IFL Science. 6 Eylül 2024. 

Gercekedebiyat.com