Gerçek Edebiyat

Japon  İspace ‘Hakuto-R1’ misyonu uzay aracından, 25 Nisan 2023'te Ay yüzeyine doğru alçalırken temas kayboldu.

İspace adlı robotik uzay aracı şirketi 25 Nisan'da canlı yayınla tüm dünyayı Tokyo izleme merkezine yönlendirmişti. Hakuto-R aracının fren motorunun yanması sebebiyle iniş aracının yönünü ve iniş hızını ayarlamak için otomatik komutların devreye girerek izlenen ve nefes kesen iniş yaklaşık bir saat sürmüş ama faciayla sonuçlanmıştı.

Uzay aracı alçalırken görev kontrol merkezi araçla iletişim kurmuş ancak manevralar tamamlandıktan sonra ekip iniş aracıyla irtibatı kaybetmişti. Bir oda dolusu hayal kırıklığına uğramış mühendisle birlikte şirket yetkilileri inişin başarısız olduğunu varsaymak zorunda kalmış ispace CEO'su Takeshi Hakamada, iniş aracının durumunu araştırmaya devam edeceklerini söylemişti.

Hayal kırıklığı yaşayan Japon bilim adamları

Yapılan araştırmada, yerleşik yazılımın iniş aracının irtifasını olduğundan düşük tahmin ettiğini gösterdi. Bunun üzerine iniş sırasında yakıtı biten araç serbest düşüşle yüzeye çakıldı. (Ay'a iniş için yakıt şart çünkü bir uzay aracının yere ulaşmadan önce yavaşlamak için iticilerini ateşlemesi gerekiyor.)

NASA'nın Lunar Reconnaissance Orbiter (Ay Keşif Yörünge Aracı) Atlas Krateri yakınlarındaki önerilen iniş alanında dört belirgin enkaz parçasını ve yüzeydeki birkaç küçük değişikliği gösteren 10 görüntü yakaladı.

Our HAKUTO-R Program Mission 1 lunar landing live stream coverage is scheduled to open Tuesday, April 25, 15:20 (UTC)/11:20 (EST) at the earliest.

Use the live stream link below to watch our landing event from anywhere! https://t.co/buPG5IbMun#ispace #HAKUTO_R #lunarquest

— ispace (@ispace_inc) April 25, 2023

Bunların küçük bir krater ya da iniş aracının dağılmış parçaları olabileceği düşünülüyor. NASA farklı ışık koşulları ve açılardan daha iyi bir görünüm elde etmek için önümüzdeki aylarda daha fazla fotoğraf çekmeyi planlıyor.

NASA yörünge aracını geçmişte Ay'da meydana gelen diğer kazaların fotoğraflarını çekmek için de kullanmıştı. Elbette buradaki amaç başkalarının başarısızlıklarının tadını çıkarmak değil Ay'daki toz hakkında bilgi edinmek üzere çarpışmaları incelemekti.

Bir uzay aracı Ay'a indiğinde meydana gelen toz ve toprak püskürmesi çevredeki her şeye zarar veriyor. Ay'a inişlerle dolu bir gelecek öngören bilim insanları da bu inişlerin neden olduğu erozyon ve etkilerini daha iyi anlamak; bunları nasıl hafifleteceklerini öğrenmek istiyor.

Ispace Ay'a iniş denemesinde Tokyo merkezli görev kontrolü ile birlikte tüm dünyayı soğuk soğuk terleten uzay olayını canlı yayın aracılığıyla izlemeye davet etti. Şirket yetkilileri, (her ne kadar başarıyla tamamlanmasa da) görevin başarısından gurur duyduklarını ifade etti ve iniş aşamasındaki uçuş verilerini sonraki iki Ay görevine hazırlanırken kullanacaklarını söyledi.

Kazanın üzerinden bir ay geçtikten sonra ispace, görevle ilgili nihai sonuçları gazetecilerle paylaştı.

Kazanın nedenine ilişkin derin bir araştırma, yerleşik yazılımın uzay aracının irtifasını hafife aldığını ortaya koydu. İniş aracı, yüzeye yaklaşık 4,8 km kala yere ulaştığını düşünüyordu. Sonunda yakıtı tükenen uzay aracı Ay yüzeyine giden yolun geri kalanında serbest düşüşe geçti. Şirket yetkilileri şimdi yazılımı yeniden tasarladıklarını belirtti.  

Mürettebatsız ilk Ay inişinin üzerinden 60 yıl geçmesine rağmen görevlerin yarısından azının başarılı olması göz korkutmaya devam ediyor. Dünya'dakinin aksine çok ince olan Ay atmosferi, yere yaklaşmakta olan bir uzay aracını yavaşlatacak neredeyse hiçbir sürtünme sağlamıyor. Üstelik Ay'da bir aracı iniş noktasına yönlendirmeye yardımcı olacak bir GPS sistemi de bulunmuyor.

Ay’a insansız araç indirmek isteyen Türkiye için durum hiç de kolay değil.  

Gerçekedebiyat.com